ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

 Ο Θαλής γεννήθηκε γύρω στο 625 π.Χ. στη Μίλητο και πέθανε το 548 π.Χ. Υπήρξε ιδρυτής της Iωνικής σχολής (σχολή της Μιλήτου). Κατά τον Αριστοτέλη, ο Θαλής ήταν ο ιδρυτής της φιλοσοφίας των «φυσικών» ή «φυσιολόγων» που ασχολούνταν με την αναζήτηση φυσικών αιτίων και αποστρέφονταν συνεπώς τις θεωρησιακές αφαιρέσεις των «θεολόγων», οι οποίοι κατέφευγαν σε μύθους και υπερφυσικές ερμηνείες. Ο Θαλής συγκαταλεγόταν μεταξύ των περίφημων επτά Σοφών της Ελλάδας.

Οι κυριότερες πηγές πληροφόρησης που διαθέτουμε σχετικά με τον Θαλή είναι ο Ηρόδοτος και ο Διογένης Λαέρτιος. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, που έζησε ενάμιση αιώνα αργότερα, ο Θαλής είχε φοινικικό αίμα, ήταν δηλαδή Σημίτης, κατ' άλλους όμως συγγραφείς ήταν Μιλήσιος και μάλιστα αριστοκρατικής καταγωγής. Ήταν σύγχρονος των Λυδών βασιλέων Αλυάττη και Κροίσου, του βασιλιά των Περσών Κύρου και του Σόλωνα του Αθηναίου. Από τα χρόνια του ακόμη, έφερε τον τίτλο του μεγάλου σοφού και  επιστήμονα.

Ο Θαλής ήταν ο πρώτος Έλληνας φιλόσοφος που αναζήτησε την πρώτη αρχή των όντων και των κοσμικών φαινομένων. Ως πρώτη αιτία όρισε το νερό. Η ζωτική δύναμη του νερού και η τεράστια σημασία του στη φύση ήταν η αιτία που έκανε τον Θαλή να το ορίσει ως πρωταρχικό στοιχείο. Στην Ορφική μυθολογία βρίσκουμε το "Ύδωρ" και την "Ύλη" σαν τα πρωταρχικά στοιχεία δημιουργίας της πρώτης ύλης του σύμπαντος. Η "Ύλη" δεν ορίζεται με την σημερινή επιστημονική έννοια, αλλά αποτελεί μια μορφή κοσμικής ύλης. Το νερό, ο αέρας είτε άλλο στοιχείο είναι κατά τους Προσωκρατικούς φιλοσόφους συνυφασμένο με την ζωή, την ψυχή και τη δύναμη της φύσεως που κινεί τα πάντα (φύεσθαι).

Ο Αριστοτέλης δίνει τον ορισμό  της πρώτης αιτίας, όπως την εννόησαν οι πρώτοι φιλόσοφοι, δηλαδή οι προσωκρατικοί, λέγοντας πως η πρώτη αρχή είναι αυτό από το οποίο αποτελούνται όλα, το πρώτο, από το οποίο  γίνονται, και το τελευταίο, στο οποίο διαλύονται. Η ουσία της μένει πάντα σταθερή και μόνο οι ιδιότητες της μεταβάλλονται. Είναι το βασικό στοιχείο και η αρχή των όντων. Έτσι κάπως αντιλαμβάνεται ο Θαλής το νερό και επειδή το θεωρεί αρχή των όντων, γι’ αυτό πιστεύει ότι η γη επιπλέει πάνω στο νερό.

Κατά τον Αριστοτέλη οι λόγοι για τους οποίους ο Θαλής θεώρησε το νερό ως συστατικό όλων των πραγμάτων είναι ότι η τροφή όλων των όντων είναι υγρή, ότι η θερμότητα η ίδια δημιουργείται και συντηρείται από το νερό και ότι τα σπέρματα όλων των όντων είναι από τη φύση τους υγρά. Το νερό όπως λοιπόν θεωρεί ο Αριστοτέλης πως εκλαμβάνεται από τον Θαλή, δηλαδή ως οντολογική αρχή, αποτελεί το μόνιμο υπόστρωμα όλων των πραγμάτων. Το γίγνεσθαι νοείται έτσι ως αλλαγή των ιδιοτήτων μιας σταθερής και αμετάβλητης ουσίας.

Για το πώς είχε συλλάβει ο Θαλής τη διαδικασία της γένεσης των όντων και των φαινομένων από το νερό δεν υπάρχει καμία ένδειξη. Το νερό κατά τον Θαλή είναι έμψυχο , συνυφασμένο με τη ζωή και την ψυχή. Η έννοια της φύσεως όπως νοείται τώρα ενέχει μέσα της τόσο την ύλη όσο και τη ζωή. Αυτή η κινητική δύναμη μέσα στην ύλη έκανε τον Θαλή να θεωρήσει τα πάντα γεμάτα θεούς, δηλαδή από μια θεϊκή πνοή που διαπερνά και δίνει ζωή σε όλα. Για τον λόγο αυτό το σύστημα του Θαλή , όπως και εκείνα όλων των προσωκρατικών, ονομάζονται στη φιλοσοφία με τον όρο « υλοζωισμός ».